Czym jest portal społecznościowy?
Portal, czy też serwis społecznościowy to takie miejsce w Internecie, które służy budowaniu i utrzymywaniu relacji społecznych. W dobie urządzeń mobilnych serwisy społecznościowe działają szczególnie w formie aplikacji, w których użytkownicy zakładają swoje profile i rozwijają swoją indywidualną sieć relacji i powiązań z innymi użytkownikami. Relacje te mogą być budowane w oparciu o wspólne zainteresowania, hobby, powiązania zawodowe, biznesowe, edukacyjne, kulturalne, lokalne, ale także nieskonkretyzowane lub oparte o ekskluzywność przynależności.
Serwisy te nie skupiają się na dostarczeniu określonego rodzaju jednokierunkowej informacji, a na możliwości komunikowania się użytkowników, wymiany treści, opinii, komentarzy. Dają możliwość poznawania nowych osób, przystępowania do grup, rozbudowywania czy poszukiwania kontaktów.
Omówmy więc kilka przykładów popularnych portali społecznościowych.
Nasza klasa
Nasza klasa była jednym z pierwszych portali społecznościowych w Polsce, a na pewno pierwszym, który spowodował pewien boom społecznościowy w polskim Internecie. Czynnikiem łączącym użytkowników była wspólna edukacja. Należało odnaleźć szkołę, do której się chodziło, wpisać rocznik oraz klasę i w ten sposób dołączało się do klasy w portalu społecznościowym, do której potem dołączali nasi koledzy i koleżanki, z którymi spędzaliśmy czas w szkolnych ławach.
Nostalgia do starych czasów i tęsknota za starymi znajomymi przyciągała osoby w każdym wieku, stąd wielki fenomen tego serwisu. Był to pierwszy portal społecznościowy, w którym użytkownicy zdecydowali się występować pod swoim imieniem i nazwiskiem. Bez tego trudno byłoby odnajdywać swoich znajomych. Do tego czasu Internauci raczej chronili swoją prywatność i występowali pod nickami.
Nasza klasa była spektakularnym sukcesem polskiego Internetu i polskich mediów społecznościowych, a jej spektakularny upadek to materiał na osobny artykuł. Przyszedł moment, w którym właściciele serwisu chcieli wycisnąć z niego jeszcze więcej, zmienili regulamin. Użytkownicy regulamin przeczytali i bardzo im się nie spodobał, gdyż pozwalał zbyt daleko wchodzić w ich prywatność i wykorzystywać ją dalej. Pojawiły się protesty, właściciele się nie ugięli, co spowodowało masowy, zorganizowany i zdecydowany exodus z serwisu, który zupełnie stracił na znaczeniu jako serwis społecznościowy. Pojawiła się w sieci poważna konkurencja, więc użytkownicy mieli się gdzie przenieść, więc przejdźmy tam również i my.
To obecnie portal, z którego według statystyk najchętniej korzystają użytkownicy. Początkowo serwis służyć miał lokalnie studentom i uczniom. Jego celem było wspieranie rozwijania kontaktów i pozwalał użytkownikom łączyć się w sieci, tworzyć grupy, komunikować. Facebook szybko zyskał na popularności i wciągał coraz więcej użytkowników spoza obszaru edukacji.
Zastanówmy się, dlaczego mógł zostać tak popularny? W czasach przed Facebookiem, aby się z kimś skontaktować potrzebowaliśmy na niego namiar, z reguły numer telefonu. Numer ten należało uzyskać albo od jego właściciela, albo kogoś, kto numer znał. Były też bazy numerów typu książki telefoniczne, ale chyba każdy się tutaj zgodzi, że nie jest to najwygodniejszy sposób kontaktu. Facebook pozwala odnaleźć osobę o wiele łatwiej. Użytkownicy tutaj występują pod imieniem i nazwiskiem. Tyle nam wystarczy, żeby zacząć szukać danej osoby i nawiązać z nią kontakt. Jeśli jest kilku imienników, pomoże nam zdjęcie w profilu. A ponieważ użytkownicy łączą się w grupy i budują sieci znajomych – możemy odnaleźć osobę, której nawet imienia i nazwiska nie znamy, ale za to mamy wspólnych znajomych.
To ogromnie ułatwia nawiązanie i utrzymanie kontaktu, a nie jest to jeszcze wszystko, co Facebook oferuje. Daje on użytkownikom możliwość dzielenia się różnymi wydarzeniami z ich życia poprzez publikowanie zdjęć, historii, filmów. Te mogą być widoczne publicznie lub tylko w gronie znajomych. Już nie trzeba obdzwaniać całej rodziny, aby podzielić się wrażeniami z wakacji – wystarczy jedna publikacja i zainteresowani mogą śledzić nasze radości. Oczywiście w drugą stronę – mamy możliwość obserwowania innych.
Możemy również zorganizować wydarzenie bądź wziąć udział w dostępnym wydarzeniu deklarując swoje uczestnictwo za pomocą odpowiedzi w portalu. Wraz ze wzrostem liczby użytkowników, wzrósł potencjał marketingowy serwisu, a reklama jest obecnie głównym źródłem przychodu portalu. Dostępnych jest wiele opcji reklamy kontekstowej, ale co ważniejsze, firmy zyskały możliwość budowania swojego wizerunku w tym medium.
Youtube
Youtube to wyspecjalizowana platforma społecznościowa skupiająca się na udostępnianiu użytkownikom internetu filmów video. To szczególne medium, w którym początkowo użytkownicy dzielili się amatorskimi nagraniami. Wspomnienia, śmieszne filmiki, ciekawe sytuacje. Z czasem zaczęły się pojawiać materiały coraz lepszej jakości, przygotowywane specjalnie z myślą o tej platformie. Pojawili się twórcy, którym Youtube dało możliwość zaistnienia, jaka nie byłaby dostępna wcześniej.
Wyobraźmy sobie, że ktoś chce prowadzić program kulinarny. Nie będąc znanym kucharzem, trudno byłoby mu się przebić w telewizji. Na Youtube nawet z widownią dwudziestoosobową może zacząć spełniać swoje marzenia. Wystarczy jakieś urządzenie rejestrujące obraz cyfrowo i prosty program do montażu. Obecnie Youtuberzy zgromadzili widownię większą niż największe stacje telewizyjne. Już nawet same stacje szukają promocji dla swoich produkcji właśnie w tej platformie.
Potencjał marketingowy Youtube jest może nawet większy niż Facebooka. Jest tutaj miejsce na reklamę kontekstową, klipy jak w telewizji, dedykowane filmy reklamowe, ale to jednak nie wszystko. Ogromna ilość youtuberów zajmujących się przeróżnymi branżami pozwala lokować produkty i usługi we współpracy z twórcami. Korzyść z tego płynie zarówno dla osoby prowadzącej przykładowo vloga, jak i dla firmy. Twórca ma możliwość zrealizowania materiału – przykładowo testu, porównania, czy zwiedzenia jakiegoś miejsca, a firma w zamian otrzymuję promocję, którą doceniają również widzowie.
W takim układzie każdy jest wygrany. Z ogromną widownią spotkał się film, w którym Casey Neistat odbył podróż samolotem z najdroższym biletem, w ramach którego miał do dyspozycji bar, łóżko, a nawet prysznic! Bez współpracy z linią lotniczą taki film pewnie nie trafiłby do szerszej grupy osób.
Instagram jest serwisem społecznościowym ukierunkowanym na dzielenie się zdjęciami. Posiada pewne narzędzia wbudowane, pozwalające na edycję zdjęć, nakładanie filtrów. Użytkownicy tej platformy udostępniają fotografie, a najpopularniejsi z nich mają ogromne grono tak zwanych followersów, czyli osób, które obserwują profil danej osoby, aktywnie komentują jej aktywność i udostępniają ją dalej. Instagram został wykupiony przez Facebooka i posiada mechanizmy integrujące go z innymi serwisami społecznościowymi.
Snapchat
Snapchat to aplikacja, której format i funkcjonalności są wyjątkowo ciekawe. Tutaj również użytkownicy zakładają konta i dzielą się z innymi zdjęciami oraz krótkimi filmami. W odróżnieniu jednak od Instagrama czy Youtube tutaj treści z założenia są chwilowe i ulotne, przygotowane wyłącznie w aplikacji. Tutaj chodzi bardziej o przekazanie nastroju, chwili, niż o zaprezentowanie profesjonalnie dopracowanego dzieła. Użytkownicy dzieląc się treściami definiują czas, przez który odbiorca może wyświetlać.
Można więc wysłać komuś zdjęcie, które ta osoba wyświetli tylko jednorazowo i przykładowo przez jedną czwartą sekundy. Interakcja z innymi osobami jest tutaj bardzo dynamiczna i chwilowa, stąd Snapchat zyskał popularność głównie wśród bardzo młodych osób, podczas gdy tym nieco starszym trudno było zrozumieć sens korzystania z takiego formatu.
TikTok
TikTok to kolejna aplikacja skupiająca się na dzieleniu krótkimi materiałami – tutaj filmami video przypominającymi teledyski. Użytkownicy TikToka tańczą przed obiektywem bądź wykonują sekwencje ruchów biorąc udział w popularnych challengach. Oczywiście zdarzają się inne treści, co tylko przyniesie kreatywność twórców. Najbardziej efektowni, interesujący użytkownicy zdobywają ogromną popularność.
Twitter jest platformą nastawioną na publikowanie krótkich wiadomości tekstowych, jest formą mikrobloga. Sposób publikacji treści jest bardzo uproszczony – można to robić przez aplikację lub nawet wysyłając SMS-a. Tweet opublikowany w ten sposób trafia do osób, które śledzą profil danej osoby. Dla dotarcia do odbiorców równie kluczowe jest tagowanie tweedów tak zwanymi hasztagami. Są to słowa kluczowe, które inni użytkownicy śledzą. Przykładowo ktoś może nie śledzić danej osoby, ale interesuje go dyskusja w aktualnie gorącym temacie. W związku z tym osoby wypowiadające się właśnie w tym temacie tagują swoje posty i w ten sposób włączają pod takie wyszukiwanie.
Twitter raczej nie jest miejscem, w którym zdobywają popularność nowi użytkownicy. To raczej miejsce wypowiedzi już znanych osób – polityków, dziennikarzy, publicystów, aktorów, muzyków, podróżników, a nawet urzędów i instytucji. Dzięki tej formie są oni w stanie na bieżąco brać udział w życiu publicznym, dzielić się nowościami z pierwszej ręki, komentować, wspierać jakąś sprawę, a nawet brać udział w sporach.
Integracja i użytkownicy
Poszczególne portale społecznościowe są ze sobą zintegrowane, a co za tym idzie aktywności w jednym serwisie nakręcają aktywność w pozostałych. I tak filmy z Youtube mogą być wyświetlane z poziomu Facebooka, a specjalne wtyczki polubień z Facebook pojawiają się na innych portalach. Podobnie użytkownicy nie ograniczają się do aktywności w jednym tylko portalu, a chętnie korzystają z pozostałych. Przykładowo śledząc swojego ulubionego youtubera, gdy chcemy otrzymywać od niego aktualizacje na bieżąco, śledzimy jego Instagrama. Aby brać udział w życiu społeczności skupionej wokół danej osoby, korzystamy z grupy na Facebooku.
Wykorzystanie w marketingu
Profil firmowy w portalu społecznościowym lub współpraca z twórcami, czy płatna reklama, to tylko niektóre sposoby prowadzenia marketingu w takich serwisach. Prawdziwym złotym graalem jest stworzenie sytuacji, w której jakiś post, film, czy sytuacja wokół firmy stanie się wiralem, a więc użytkownicy sami będą chętnie podawać dalej treść, która generuje nam ruch. To jeden z najlepszych sposobów dotarcia do klienta, w sposób, gdzie polecenie pozostałych osób jest najbardziej szczere, a dodatkowo darmowe.